حجت الاسلام علی کشوری

تردیدی نیست که اصلی ترین دغدغه دوستداران انقلاب اسلامی تحکیم ساخت داخلی نظام است.(هدف درونی) تحکیم ساخت داخلی نظام کارآمدی درونی نظام را افزایش می دهد.

اگر نظام اسلامی که با ایده "مهندسی دین در دنیا" ایجاد شده است؛ بتواند کارآمدی آرمانهای خود را در ابعاد
"سیاست و فرهنگ و اقتصاد" برای جامعه محسوس نماید، الگوی جدید اداره جامعه -که مبتنی دین است-، به دیگر کشورها سرایت می کند و خود را به عنوان رقیبی کارآمد برای مدرنیته بیش از گذشته مطرح می کند. (هدف بیرونی)

حال پرسش اساسی این است که تحکیم ساخت داخلی نظام -که هدف درونی نظام است-، چگونه تحقق می یابد؟

اگر به سلسله سخنرانی های مقام معظم رهبری در سالهای اخیر توجه شود ایشان در مورد 2 موضوع به صورت ویژه مطالبی را مطرح کرده اند.

1.محوریت موضوع عدالت در برنامه ریزی کشور

2.ضرورت پرهیز از الگوهای غربی در اداره کشور اسلامی

ایشان در ابتدای امسال این 2 موضوع را که در سال های گذشته به صورت مفصل در مورد آن بحث فرموده بودند، در کنار هم قرار دادند و دهه چهارم انقلاب را "دهه‏ى عدالت و پیشرفتِ توأمان" نامیدند.

ولی فقیه درتاریخ 1/1/ 87 فرمودند:

برای دهه چهارم -این 10 سالی که پیش روی ماست-، 2 شاخص عمده وجود دارد که باید این دو را حتماً بدست بیاوریم: یکی پیشرفت است، یکی عدالت.

ولی فقیه در خطبه‌های نماز جمعه تهران در روز هجدهم رمضان(????/??/??) دراین مورد فرمودند:

«...و همان‏طور که عرض کردیم، به توفیق الهى، به‏اذن‏اللَّه تعالى باید دهه‏ى چهارم این انقلاب -که در نزدیکى آن هستیم-، دهه‏ى "عدالت و پیشرفتِ توأمان" باشد؛ یعنى پیشرفت چشمگیر و عدالت محسوس در سطح کشور. برنامه‏ها را باید اینجور تنظیم کرد. و این، ملت و کشور ما را آسیب‏ناپذیر می کند. البته دشمن، دشمن است. از دشمنانى که از اسلام ضربه خورده‏اند، سیلى خورده‏اند، نباید توقع داشت که در مقابل نظام جمهورى اسلامى ساکت و آرام بنشینند. یقیناً دشمن دشمنى می کند. انتظار دشمنىِ دشمن را باید داشت، منتها باید آگاهانه، هوشیارانه در مواجهه‏ى با دشمنىِ دشمن بهترین راه را براى حفظ منافع ملى، حفظ مصالح عموم مردم در نظر گرفت.»

در فهرست مطالب مهمی که "ولی فقیه" در سالیان اخیر مطرح کرده اند، موضوعات مهمی مانند مدل اسلامی ایرانی، جنبش نرم افزاری، ضرورت اعتماد به نفس، ناکارآمدی مدرنیته، ضرورت آزاد اندیشی، ضرورت مطالبه مردمی شعارهای انقلاب و پاسخگویی مسئولین، غلط بودن جهت گیری اقتصادی بعضی دولت ها، نقش مهم مجلس در ریل گذاری برای تحقق آرمان های انقلاب، ضرورت توجه به عدالت در اقدامات قوه قضائیه و... به چشم می خورد که همه این مطالب در واقع زیر فهرست ها و الزامات تحقق عدالت وپیشرفت می باشند.

به عبارت دیگر، اگر به صورت اجتهادی به ادبیات انقلاب در سال های اخیر نگاه شود، می توان درکی نظام مند از ادبیات انقلاب ارائه و محور ادبیات انقلاب را استنباط نمود. مبتنی بر ادبیات انقلاب، تحکیم ساخت داخلی نظام، مشروط بر تحقق عدالت و پیشرفت (محور ادبیات انقلاب) در دهه چهارم انقلاب است و تحقق محور ادبیات انقلاب، نیاز مند الزامات زیر است.

1.تحقق "عدالت و پیشرفت" در "بُعد سیاسی" نیازمند تأکید مسئولین، مردم و نخبگان بر جهت گیری و آرمان ها و شعارهای انقلاب دارد.

ولی فقیه در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس خبرگان (????/??/??) در این مورد فرموده اند:

«باید به دستورات و احکام اسلام و مبانی انقلاب اسلامی به طور حقیقی اعتقاد داشت و ادبیات و گفتار خود را به گونه ای تنظیم کرد که حاکی از اعتقاد واقعی به این مسئله باشد چراکه حل مشکلات، در گروِ عمل به دستورات اسلام است.»

2.تحقق "عدالت و پیشرفت" در"بُعد فرهنگی" نیازمند نظریه پردازی، پرهیز ازنگاه تقلیدی و نوآوری در ایده پردازی توسط دانشمندان، برای حل مشکلات کشور است.

ولی فقیه در در دیدار دانشجویان دانشگاه فردوسى مشهد (25/ 02/ 86) فرمودند:

«کارهاى بزرگ از ایده‏پردازى آغاز میشود. این ایده‏پردازى کارى نیست که در اتاق هاى دربسته و در خلأ انجام بگیرد. باید فکرهاى گوناگون، اندیشه‏هاى گوناگون با آن سر و کار پیدا کنند، تماس پیدا کنند تا آنچه که محصول کار هست، یک چیز عملى و منطقى از آب در بیاید. پس جان کلام، در این بحثى که امروز من می خواهم بکنم، این است که ما باید توسعه و پیشرفت را بازشناسى کنیم، ببینیم براى کشور ما، براى جامعه‏ى ما، مدل پیشرفت چیست.»

3. تحقق "عدالت و پیشرفت" در "بُعد اقتصادی" نیازمند پرهیز از پذیرش توصیه های بانک جهانی و مدل های توسعه غربی، توسط مسئولین می باشد.

ولی فقیه در دیدار دانشجویان دانشگاه فردوسى مشهد (25/ 02/ 86) درباره این موضوع فرموده اند:

«آنچه که موجب می شود ما الگوى غربى را براى پیشرفت جامعه‏ى خودمان ناکافى بدانیم، در درجه‏ى اول این است که نگاه جامعه‏ى غربى و فلسفه‏هاى غربى به انسان -البته فلسفه‏هاى غربى مختلفند؛ اما برآیند همه‏ى آنها این است- با نگاه اسلام به انسان، به کلى متفاوت است؛ یک تفاوت بنیانى و ریشه‏اى دارد. لذا پیشرفت که براى انسان و به وسیله‏ى انسان است، در منطق فلسفه‏ى غرب معناى دیگرى پیدا می کند، تا در منطق اسلام. پیشرفت از نظر غرب، پیشرفت مادى است؛ محور، سود مادى است؛ هرچه سود مادى بیشتر شد، پیشرفت بیشتر شده است؛ افزایش ثروت و قدرت. این، معناى پیشرفتى است که غرب به دنبال اوست؛ منطق غربى و مدل غربى به دنبال اوست و همین را به همه توصیه می کنند. پیشرفت وقتى مادى شد، معنایش این است که اخلاق و معنویت را می شود در راه چنین پیشرفتى قربانى کرد. یک ملت به پیشرفت دست پیدا کند؛ ولى اخلاق و معنویت در او وجود نداشته باشد.»

اگر جمع بندی فوق را مبنای قضاوت قرار دهیم، می توانیم میزان تأکید مسئولین، دانشمندان و مردم را بر جهت گیری ها و آرمان های انقلاب تشخیص دهیم. به عنوان مثال، اگر به عملکرد مجلس نگاهی داشته باشیم، میزان تقرب مجلس را به ادبیات انقلاب می توانیم تشخیص دهیم. محورهای فوق-که از ادبیات انقلاب استخراج گردیده است-، می تواند مبنایی برای خود ارزیابی افراد و شخصیت های مختلف جامعه در تحکیم ساخت داخلی نظام باشد.

در میان ساختارهای نظام، از مجلس تازه نفس هشتم، بیش از همه انتظار می رفت که در عملکرد خود به ابیات انقلاب عمل نماید و حال آنکه بیش از همه به حاشیه رفته است.

ولی فقیه در پیام به نمایندگان مجلس هشتم (?/3 /????) در باره این موضوع فرموده اند:

«آغاز این مجلس با ورود در دهه‌ چهارم انقلاب همزمان شده است. در این دهه،‌ گفتمان اصلی انقلاب، پیشرفت و عدالت است؛ پیشرفت در همه‌ ابعاد علمی و اقتصادی و اخلاقی و فرهنگی، و عدالت همه‌جانبه در توزیع فرصت ها و امکانات مادی و معنوی. عنصر پیشرفت، باید نگاه ما را به استعدادهای بیشمار پراکنده در میان ملت، معطوف سازد و ظرفیت های تولید و خلاقیت و درخشش توانایی های گوناگون در همه زمینه‌ها را در نگاه ما برجسته کند و عنصر عدالت باید نابرخورداران از فرصت ها و توانایی های کشور را، از این مواهب الهی و عمومی برخوردار سازد. مجلس که پدیدآورنده‌ نرم ‌افزار اصلی حرکت کشور است، باید لحظه‌ای از این تکلیف غفلت نورزد.»

جدول الزامات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تحقق عدالت و پیشرفت